Hytteblogg 2

Ettersom ungane vaks til, vart me berre to vaksne som brukte hytta. Slik var det nokre år før det kom barnebarn. I dei åra tok me oss dagsturar opp i Setesdalen eller kjørde til Arendal berre for å oppleva noko meir enn vårt hytteterreng. Ein haust var me så lure at me bestilte overnatting på Sølvgarden Hotell & Feriesenter i Rysstad. Det vart ei oppleving me vil hugsa lenge.

Frå hotellet var det kort veg til flott tursti opp mot høgfjellet. Gode sko hadde me på. Først måtte me gå gjennom eit ørlite byggjefelt. Ja, så mange hus var det ikkje. Men me gjekk på asfalt og så på ein grusveg. Rundt ein sving vart me først mest mållause av synet som møtte oss. Så trur eg begge bar over seg av forskrekkelse. Nøyaktig spikra opp etter nummer hang desse tanngardane til elg som nyleg var felt. I alt var det 12 spikar. Fleire av bileta me tok vart skudrete, for me blei mest skjelvne av synet. For lokalbefolkninga var dette nok eit kvardagsleg syn.

Eit syn som etter kvart har blitt vanleg for oss, er markering etter elg. Her har elglorten lege ei stund. Fersk elglort er kolsvart og blank. Dei ti første åra me brukte hytta, møtte me elg mest på kvar tur. Av og til gjekk elgkua saman med kalven sin. Då var me snare til å gå vekk frå elgen og ikkje mot dei.

Berre ein gong kom eg så nær ein elg at eg fekk hjarteklapp. På ein blåbærtur reiste plutseleg ein elg seg etter ein middagslur. Han var ikkje mange meter frå meg. Heldigvis luska elgen vekk før eg fekk heilt panikk.

Frå 1983 og til 2006 hadde me ein bratt og ofte våt sti opp frå parkeringsplassen og til hytta. I alle desse åra bar me absolutt alt me trengde i sekk eller på skulder nokre hundre meter i skogsterreng og opp brattbakken for å få mat og varer inn i hytta. Omn, kjøkkeninnreiing, vatn. Alt måtte berast oppover. Det gjekk fleire år før me oppdaga at me kunne gå nokolunde beint mot aust til ein annan bekk etter vatn. Stor revolusjon. Men så kom det endringar i feltet. Fleire hytteeigarar ville ha veg fram til  hytta si. Slik gjekk det for oss og. Her er brua over bekken mellom ny parkeringsstad og hytta under arbeid. Den 22. juli 2006 fekk me telefon om eit nyfødd barnebarn. Då fata Torfinn og eg det mest nødvendige å ta med for ein tur heimover. Me jubla over at me kunne springa over brua og så gå rett inn i bilen og koma til SuS. 

Dette var ein gong berre lynghei og myr. Det gjekk mange år før me i vår villaste fantasi kunne sjå for oss at me skulle få hytteveg her og parkeringsplass så nær hytta vår. Det gjorde veldig godt!

Kva har eit slikt bilete med hytteliv å gjera? Jo, det skal eg fortelja. Seint om hausten i 2009 skulle me få i gang aggregatet kort tid før me skulle reisa heim. Det meste var pakka. På denne tida av året må me bæra alt vatn inn frå bekken, så me hadde ei full vassbytta att. Eg kan ikkje fortelja heile historia, men plutseleg høyrde me ein fæl lyd utanifrå. Me har vore ute for flaum ein gong. Då høyrdest det ut som torever. Dette likna. Torfinn var denne dagen raskare enn lynet. I gangen fata han brannsløkningsapparatet og kom seg bak tilbygget der buene er. Før den heilt store katastrofen svært godt kunne ha vore utfallet, fekk han sløkt brann i aggregatet. Budøra hadde blese ut og låg og skalv i terrenget. Alt som sto i bua, vart øydelagt av skummet i sløkningsapparatet. Men gassflasker rett attmed og inne i annekset bak bua eksploderte altså ikkje. Då eg fekk summa meg, kom eg med bytta med vatn og heiv på den eine veggen som hadde vorte svart. Me fortalde sanninga til forsikringsselskapet, og fekk att for aggregat og litt til.

På ei hytte kan ein helst ikkje leggja seg ned og kvila. Det er alltid noko å gjera. Er det ikkje eksplosjon, så er det snø. Ein vinter kom det så ubegripeleg med snø. Det svarte holet er opninga til inngangsdøra. Me begynte å spa laus snø før eg kraup ned i holet og kom inn i hytta. Dermed gjekk det ganske lenge før me fekk opp varmen. Då var lærdommen: fyr først, spa etterpå. 

Nå har me heldigvis flest gilde opplevingar med lange turar til fots eller på ski. Frå den opprinnelege vinterparkeringsplassen og opp til  hytta tok det om lag ein halv time å gå på ski. Framskrittet var stort då me fekk den første snøscooteren. Han var stor og tung, men låg fint på snøen også når føret var mindre bra. Eg kom aldri lenger enn til å posera på scooteren.

Far og son har gjort uendeleg mykje arbeid i og rundt hytta. Svigerdottera vår let mannen ta ei heil ferieveke for å hjelpa mor og far med tungarbeid og grovarbeid etter at me utvida 

hytta. 

Stangeråsen og Tveit er nær hytta vår. Ein flott og lang tur er å gå til Abusdalen. Det hende at Torfinn og eg først gjekk opp til Abusdalknuten og så vidare innover til Abusdalen. Då ende me til slutt opp ved Stålevann og så heim til hyttefeltet. Ein slik tur må ein rekna fem timar på. Her trur eg det må vera nær Fjordunvatnet. I alle fall fann me ein nydeleg bekk i dette området med naturlege sitjeplassar i så lenge det var tørt.

Rett under Stangeråsen støtte eg på denne fuglen for ikkje lenge sidan. Det gjekk ei stund før han oppdaga meg. Eg sto murande stille og prøvde å fanga fuglen med kameraet. Nå hadde eg ikkje noko særs til linse for fuglebilete, men du kan sjå at det er ein grønspett. I området nær hyttene er det ikkje uvanleg med flaggspett.

Siste bilete er frå Stangeråstjern. Iskappa har så vidt lagt seg over vannliljene. For det aller mest er hyttelivet ei fredeleg oppleving.

Hytteblogg 1

I over tretti  år hadde me hytte i Indre Agder, nær Tveit. Den høgaste toppen i området er Abusdalsknuten. Stangeråsen kjem som ein god nummer to. Sjølve hytta ligg på om lag fem hundre meter over havet. Sjølv om det ikkje er så høgt, har det stort sett vore mykje snø kvar vinter frå januar eller inn i februar. Berre unntaksvis legg snøen seg før jul. Eg har så mange minne og bilete frå desse åra. Derfor kallar eg bloggen Hytteblogg 1. Kanskje det kjem fleire.

Kvar langfredag sidan 1984 og fram til dei siste åra, kokte me påskeegg i denne kaffikjelen. I sekken låg løkskal for å få fin gulfarge på egga. Ved måtte me ha med. Litt opptenningsved var og med for å vera sikre på at me fekk til bål. Elles var det ein del av kosen å finna tørre smågreiner til å nøra opp under flammane.

Det er lett å sjå når reven har vore på ferde. Reven går så beint, så beint. Spora er mykje reinare enn dei ein hund vil laga. Eg ser for meg at ingen krefter går til spille ved å vera rotete.

Biletet er tatt i februar 2010. På 1980-talet var denne uteløa såpass god at han kunne brukast til høy eller å lagra andre ting i. Torfinn og eg søkte ly her ein gong me vart overraska av regn. Løa låg i løypa inn til Stålevann. Ja, eg skriv låg, for ingen såg syn på å redda løa.

I februar 2013 såg me at det ikkje var meir håp om redning. Hytteeigarane i feltet som kallast Svimeli, reiv siste restar og bygde gapahuk. Nå er gapahuken til stor glede for oss både vinter og vår.

Lauvåsknuten er eit fjell på heia nord-vest av garden Tveit i Hornnes og Evje. Han er 617 moh og høgare enn Abusdalsknuten som er 596 moh. Deler av stien er ganske bratt. Torfinn og eg kom opp på toppen i 2008. Frå toppen av Lauvåsheia kan ein sjå heilt til garden Flystveit i Åseral.

Torfinn og Torfinn tar ein velfortjent kvil på Abusdalsknuten i oktober 2013. Nuten, som me seier, er den  høgaste toppen i området mellom RV 9 (Setesdalsvegen) og FV 42 (Tonstadvegen).

Rypebæra er vakre når det vert oktober.

Lieløa var berre eit skur då me var nye i området. Hyttefolk i Fjellestad hyttegrend har brukt mange dugnadstimar på å gjera Lieløa til ein god stad å gå tur til. Inne i hytta er det omn og ved og eit bord. I hytteboka finn ein mange namn. Det er eit lett og lurt turmål for både ungar og vaksne å ta ein runde til Lieløa. Herifrå kan ein velja svart, gul eller rød løype. Den røde er lengst.

Det hender me tar ein tur til Hornnes kyrkje når me har nokre hyttedagar. I 2015 kom me oppi eit dåpsfølgje. Bilete fekk me ta. Setesdalsbunaden er eit syn.

Eit lite tjern ikkje langt frå hytta. Eg synest biletet er med å formidla noko av roen me kjenner på når me går tur i hyttefeltet eller berre sit ute på terrassen. Her er ikkje gatelys eller trafikkstøy. Me høyrer sus av bekkar, fresing som orrhanen lagar og kjenner lukta av furu og myr. Nå er det neste generasjon som styrer.

Gruda ein dag i september

Den store rundturen frå oss og rundt heile Gruda er på over åtte kilometer. Då startar eg ved å gå ein gammal kjerreveg frå Verdalen til garden som ein gong var Endre Grude sin. Der tar eg inn på Grudevegen og går vestover mot Grudavatnet.

Rogna har bore rikeleg med bær dette året. Kor ein ser eit rognebærtre, er det meir raudt enn grønt i september. Kjerrevegen har blitt oppgradert i seinare tid. Nå er han fin og god med grus og lite att av hol og sorpa som kom i regnver før.

Steingarden her er ganske rufsete. Siloballane er mange denne sommaren og hausten. Her er berre ei rekkje av mange som ligg på lager rundt om på jordene.

Til venstre for steingarden er det eg kallar eit rægje. Å rægja betyr å driva eller jaga. Å rægja kyr. Dette rægjet ligg mellom to steingardar. Her var det nok lett å halda styr på dyra mens ein dreiv dei fram på det me vil kalla ein sti i dag. Rylliken står lenge utover hausten.

Ein gong var dette ein heller stor minkfarm. I mange år har minkbura stått tomme. Berre nokre sauer beiter på det saftige graset.

Hos Enevald Grude er det stil over vedlageret. Eg trur me kan gå med millimetermål og finna at ingen vedkubbe stikk utforbi ein annan. Dei siste åra har store tre blitt sagd ned i hagen. Nå kan Grude sine halda varmen i lang tid.

Eg måtte passa meg då eg gjekk ut av stien og ned til Figgjoelva. Vatnet gjekk ganske langt inn i skogbotnen. Nå er det ikkje uvanleg med så stor vassføring. Men det var ei stund sidan eg hadde gått tur på Gruda etter store nedbørsmengder.

Løeveggen er ganske sliten etter kvart. Ein gong meiner eg dette var ein praktgard.  Kanskje løa berre skal stå til ho dett ned.

Figgjoelva gjekk ganske stri. Rogna klamrar seg fast. Eit fly går inn for landing på Stavanger lufthamn, Sola. Dersom det er sydenturistar om bord, får dei ein brå overgang.

Etter at siste grinda på Gruda er passert, tar eg meg opp mot Høgaleitet. Klepp kommune har nyleg laga ein særs flott tursti med utsikt til Sele og Feistein fyr. På ein kvilebenk på toppen av Sporafjell er det berre å setja seg ned og nyta utsikten. Bore skule er under endring. Nye, store bygg er snart ferdige. Minst eitt nybygg er alt i bruk ved skulestart hausten 2019. Bore bedehus ligg til venstre i biletet. Figgjoelva buktar seg vidare mot utløpet på Sele. 

Vaulen, Hinna og Boganes

Den første onsdagen i august reiste eg til Hinna for å gå tur med Stavanger turistforening. Oppmøtet var på stadion på Hinna. Ein heil flokk hadde møtt opp. Veret var hyggeleg og akkurat passe varmt til turgåing. Frå stadion gjekk me oppover mot gravlunden på Hinna. Turen gjekk vidare opp mot Sørmarka. Her kunne eg knapt kjenna att noko som helst frå femtitalet. Nå var det store hus tett i tett oppover. Då eg vaks opp  på Vaulen, var det meste her hei og lyngmark. Frå toppen av turvegen kunne me sjå ned på Hinna stadion og Jåtten skole. Gandsfjorden viste seg fram. Skråtårnet i Jåttåvågen har blitt eit kjent landemerke.

Eg viser Skråtårnet, "Det skjeve tårnet i Jåttåvågen" på Hinna først. Tilfeldigvis fekk eg koma der denne sommaren. Tårnet vart bygd i 1984 og vart brukt til 1994. Bygget vart reist av Norwegian Contractors og fleire oljeselskap. Det var for å bevisa at dei kunne støypa på skrå med forskjellig diameter og veggtjukkelse. Ein ville visa at det var mogleg å byggja den 472 meter høge Trollplattforma i Jåttåvågen. I dag er det berre møtelokala på toppen som vert brukte. Her feira ein nevø bryllup i juni.

Plutseleg vart eg varm om hjarta. I denne bakken hadde eg gått og sprunge den gong underlaget var grus og husa var små og få og eg var yngre enn sju år. Gatelys var det ikkje snakk om. Blikket vart dradd mot Nedre Vaulen og kjende hus, Gandsfjorden og Lifjella. Hindalsbakken. Huset til dei to ugifte søstrene sto der framleis. Huset til Klovning likeså. Men Fv 44 er endra.

Stasjonsvegen. Ein viktig del av livet mitt fram til eg vart sju år. I det kvite huset budde ei venninne. Murhuset har kome til i ein hage. Mor og far leigde hos Sæland som budde kloss i riksvegen. Nå er det huset rive for å laga brei veg og plass til bussen.

Nok eit minne dukka opp. Dette staselege huset tilhøyrde familien Parr. På baksida er det to inngangsdører, ei for bud og ei for huseigarane. Parr hadde så stor hage at dei og hadde gartnar i si tid. På den flotte trappa stilte Hugo Parr opp tinnsoldatane sine og leika krig. Eg fekk lov å koma inn i hagen for å leika med Hugo, men eg måtte gå kjøkkenvegen. Inn av dei opne verandadørene låg bestestova til venstre og kvardagsstova til høgre. Faren i huset spelte flygel. For meg var det ei eventyrverd.

Turfølget gjekk heilt ned til strandkanten der ein ser mot eit av stupebretta på den sørlege delen av Vaulen badeplass. Eit stupebrett (i alle fall eit liknande) eg har hoppa frå mange gonger. For oss var vegen til Hinna stengd herifrå. Nå er det flott tursti vidare frå Vaulen badeplass og til Boganes.

 

Hindal gård. På femtitalet var det ikkje mange som fekk innsyn til denne flotte garden. Hindal vart eigedom for familien Helliesen i 1825. Då strekte garden seg frå sør for Hinna stasjon til Mariero. På femtitalet flytta Åse Tofte inn her. Men området var lukka for omverda så lenge eg budde på Vaulen. Ein gong fekk eg ei venninne med foreldre som var arbeidarar på garden. Ho let smijernsportane opp for meg. Slik fekk eg sjå dei flotte husa og stallane og forpaktarhuset der.

For første gong i livet gjekk eg på turstien som fører til Boganes. Mange grunneigarar har gitt delar av tomta si til turstien. Ja, dei har nok fått godt betalt. Framleis er det stor strid om den delen som fører vidare til Gausel. Nyleg las eg i Stavanger Aftenblad om striden og alle pengane som folk vil ha. Det kan nok gå mange år til med kamp her.

Huset her ligg ikkje mange meter frå standkanten. Det er ikkje lett å forstå seg på reglar om standsone. Men huset ligg fantastisk fint til i terrenget. Frå alle vindauga har dei førsteklasses utsikt til Gandsfjorden og båtlivet der. Herifrå svingde turfølget opp mot den gamle riksvegen og Hinna stadion att. Eg reiste heim med hovudet fullt av glede og gode minne. 

Selje kloster, Lofoten og litt til.

Då ungane hadde flytta ut av heimen, bestemde me oss for å feriera i Norge. Til å begynne med planla me å reisa til eit fylke kvar sommar. Etter nokre år, besøkte me meir enn eit fylke for kvar tur. Bileta frå dei første turane er samla i fotoalbum. Etter 2015 tok me bilete med digitalt kamera.
Eg sat og kikte på bilete frå dei mange turane her ein dag. Så fekk eg lyst å visa nokre glimt.
Klosteret på Selje sto høgt på ønskelista vår. Sommaren 2005 var Selje og Vestkapp første delmål. 

Selje kloster er ruinane av eit benediktinarkloster på øya Selja i Selje kommune i Sogn og Fjordane.
Klosteret ligg rett sør for Stadtlandet, på vestsida av øya. Det ligg rett ut mot Sildagapet og Stadthavet.
Området var mykje større enn eg hadde tenkt meg. Murane var somme stader ganske så høge. Denne dagen var ein av dei få regnversdagane me fekk. Likevel var det fleire enn oss som vart med ein liten båt ut frå Selje. Me var mest dei einaste norske turistane.

God utsikt til Sildahavet. Me er på veg ned frå hola som Sunniva og følget hennar gøymde seg i. Det er tre versjonar av Sunniva-legenda. "Acta Sanctorium in Selio" er frå om lag 1170. Du kan fylgja linken og lesa meir, om du vil.
Muren me gjekk langs, viste seg å vera ganske høg når me sto nede og såg opp.

Nokre av dei andre turistane sat ganske lenge og mediterte i hola. Sunniva ba om at fjellet måtte falla over dei som hadde gøymt seg der, i staden for å bli tatt til fange og mest sannsynleg falla for sverdet til Håkon jarl og mennene hans. Nokre handelsmenn segla seinare forbi øya. Dei såg eit strålande lys. Dei såg og ei søyle og kjende ein herleg duft. Me kunne ikkje kjenna noko til dufta. Likevel var det høgtidsamt å vera der.

Båten vår var MS Nordlys. Frå Klepp kjørde me først til Stadtlandet. Deretter drog me til Ålesund og fekk bilen om bord i denne flotte hurtigrutebåten. Det var presisjonsarbeid på høgaste plan. For oss var det reine luksusskipet. Me vakna til sol den morgonen  me reiste frå Stadt. Resten av turen var fylt med sol og varme. Somme dagar opp mot 30 grader. 

Det er fast tradisjon å segla inn Geirangerfjorden frå Ålesund. Frå før hadde me berre kjørt bil og sett fjorden frå rasteplassar. Her var det ikkje ei krusing på fjorden. Det var og i den tida då Geirangerfjorden berre hadde få turistskip samanlikna med i dag. 

Heldigvis var det nokolunde god vassføring. "Dei sju søstrene" viste godt. Dei sju søstrene er ein foss med omtrentleg fallhøgd 300 meter. Fossen er danna av Knivsflåelvane, som ligg ved sida av kvarandre midtvegs inne i Geirangerfjorden. Namnet har kome fordi fossefallet på avstand kan likna håret på sju kvinner. På motsett side av fjorden finn ein fossefallet Friaren (Skageflåfossen). Denne fossen har ein flaskeforma utsjånad. "Friaren" skal vera ulykkeleg. (Derfor held han seg til flaska.) Han ventar svar på frieriet sitt til søstrene. 

Så stilt som dette hadde me på heile båtturen frå Ålesund til Svolvær.

Sola berre blenkte i vatnet frå morgon til kveld.

Innsegling til Molde med det karakteristiske Scandic Seilet. I 2019 vann hotellet prisen for den beste hotellfrokosten i fylket. Hotellet vart opna i november 2002, altså ganske nytt då me såg det for første gong.

Underlege ting hende på turen vår. I Svolvær gjekk me i land med bil og bagasje og la oss inn på ein campingplass. Klokka 22.00 om kvelden ringde ei venninne for å gratulera meg med dagen. Jo, eg takka for det. "Nå er me på campingplassen i Svolvær", sa eg på spørsmål om kva me gjorde på. Då vart det reine jordskjelvet. Ho var også i Svolvær saman med mannen. Dei har feriehus i Nybyen. Det vart til at me sporenstreks vart inviterde heim til dei til herleg aftensmat, må eg vel kalla det. Deretter kjørde dei oss rundt omkring i Svolvær og heilt ut til Laukvik for at me skulle få oppleva midnattssol. Eg trur dei kunne ha spandert heile natta på oss. Heim frå Laukvik i totida midt på natta, ville eg til å sovna i bilen. Men me fekk sjå Svolværgeita og ganske mykje meir. For ein gjestfrihet!

Biletet til venstre er tatt langs vegen frå Laukvik til Svolvær om lag klokka to om natta. Svolværgeita til høgre har eg lånt frå Internett. Mine bilete av geita vart ganske mørke og svarte sidan bileta vart tatt halv tre om natta.

Fleire gode opplevingar hadde me i vente. Først må eg tilstå kor lite greie me hadde på turistlivet i Nordland. Før avreise frå Klepp, hadde me bestilt hytte i Selje og plass på Hurtigruten. Så tenkte me å bestilla natt for natt etter kor me kom. Der forrekna me oss sterkt. I Nordland fylke var laksefisket godt i gang. Overnatting på dei hyttene og dei campingplassane me tenkte var fine, var ikkje lett å få. Det var smekkfullt kor me kom. I Brønnøysund måtte me slukøyra forlata den staden me hadde blinka ut. Om lag 8 km sør for Brønnøysund fekk me tips om ein liten campingplass. Der fekk me husrom. Eg fnyste litt av standarden, men sova måtte me. Hytta var enkel. Dusjrommet likeså. Ganske enkelt. Men gjestfriheten var enorm. Campingplasseigaren viste stor interesse for oss som kom frå Jæren. Han tusla rundt oss og forklarde at me kunne ta ein klatretur til Skåren-Monsen-hola ikkje langt frå der me budde. Gode sko hadde me, så me høyrde nøye etter kor me måtte kjøra og gå. Jammen santen fann me Skåren-Monsen-hola som er ei grotte og inneheld 4000 til 5000 år gamle holemaleri. Etter råd frå verten hadde me med lommelykt. Begge vart ganske stille og høgtidsame då me fekk sjå holemaleria. Me tenkte det eine viste elg eller reinsdyr. Måleria viser fem dyrefigurar, malt med hematitt. Det er ein rødfarge som i hovudsak består av jernoksid.

Eg trur me fann hjelmane i ein kasse utfor hola. Me kan og sjå spor av anna menneskeleg aktivitet. Her låg halvferdige kvernsteinar og vitnar om ei tid som var.

 I Brønnøy har det vore uttak av kvenstein på gardane Vedal, Skogmo, Skille, Eide, Skåren og Tilrem. Eg veit ikkje, men vil tru at me var i Skåren like ovafor garden til Georg Lorentsen. Det er i Skåren at spora er best å få auga på.

For eit arbeid høgt oppi lia. Me var jo heller unge og spreke i 2005, men det var rimeleg bratt og ulendt opp til kvernsteinbrotet og Monsenhola.

Torghatten. Også ein draum me hadde om å få oppleva. Denne dagen var og varm og fantastisk for å gå omtrent 6,5 km opp og ned. Det er berre 35 høgdemeter. Frå Brønnøysund sentrum og over den vakre Brønnøysundbrua og vidare langs F 54, er det ca 12 km. Sjølve holet er 15-20 meter breitt, 160  meter langt og 35 meter høgt. For tusenar av år sidan har havet gravd det ut. Begge kom gjennom holet og ut på andre sida til ein formidabel utsikt. Slike naturfenomen har gjerne ei segn knytta til seg. Torghatten er ein del av segna om "Dei sju søstre".