"Standvandring på Jæren" 2022, Viste Strandhotell til Visnestangen og til Vistehola.

Randaberg kommune arrangerte to strandvandringsturar i 2022. Den første gjekk heilt i nord mot Tungenes. Tur nummer to starta ved Viste Strandhotell. Der eg god parkering. Eg valde å kjøra Fv. 110 og så Fv. 109 om Sola og Hafrsfjord frå Klepp. Det var ikkje lurt. Der kom eg ut for ein god del tungtrafikk i området ved Snøde og Risavika. Heldigvis kom eg til start nokre minutt før klokka 10:00.

Stranda på Viste låg einsam då turen starta. Tre timar seinare var her liv og røre og skulebarn som skulle læra å surfa.

Stien gjekk så nær kystlinja som det kunne gå an. Den gule irisen, sverdlilja, hadde så vidt opna seg. Hytter og naust låg forsiktig i landskapet. Stien var særs lett å gå. Blomstene i dette området gjer både botanikarar og andre varme om hjartet. Mengder av fugl av mange slag finn føde og kvile under eit av viktigaste fugletrekka  mellom Europa og Arktis. Eg har lese på nettsider om Randaberg for å finna desse opplysingane.

Frå Klepp kom det fire turgåarar utanom meg. Gerd Elise Johansen og Reidun Håland har eg vore på tur med ganske ofte. Til saman var me 21 som gjekk turen. Førse slåtten var unnagjort her på Viste.

For oss som kjem frå Klepp, er det nytt og flott å gå så nær svaberga. Byfjorden låg så stille så stille. 

Området her er eit landskapsverneområde. Det er  oppretta på grunn av sitt eigenarta kultur- og naturlandskap.

På veg inn til Vistnestunet. Det har  budd folk på Vistnes i mist 4000 år. Vistnestunet er eit gardsmuseum frå 1897 med heimehus, eldhus, løe og vindmaskin. Garden blir i dag nytta til omvising for publikum og til skuleundervising. Her kan familiar koma og oppleva både dyr, utstyr frå gamle dagar, gamle hus og treskedag.

Vindmaskinen. Denne eineståande vindmølla vart nytta til å driva treskeverket då dei treskte kornet i løa.

Heimehuset med kvardagsinngang. På motsett side var det hovudinngang med dobbeldør. Ein gong for ganske lenge sidan var eg her saman med tre andre ektepar. Me hadde kledd oss ut i gamle klede. Rømmegrøt blei servert av dei som hadde laga til samlinga. Nå fekk eg sjå att stova me sat i. Alt var heilt prikk likt slik eg hugsa det.

Eldhuset sett frå baksida. Steinhuset fekk meg til å tenkja på filmseriar me har sett frå Shetland eller Skottland. Det er kanskje ikkje så rart. I Norge har me nok lært mykje om steinarbeid frå Storbritania.

Eldhuset er bygd av gråstein tidleg på 1900-talet. Løa er bygd i 1874 og er ei stavløe.

Frå Vistnestunet gjekk vandringa om dagsturhytta. Her kunne ein velja å gå grussti eller fylgja kystlinja. Me gjekk langs kysten. Dagsturhytta låg også her fabelaktig til i landskapet. Dette er berre litt av det ein kan sjå. Hytta var ikkje offisielt opna. Me forsto likevel ganske fort at det må bli eit ynda turmål.

Neste mål på turen var Vistnestangen og Viste fyr. Her er me på god veg. Nausta her ligg også forsiktig og fint i landskapet.

Etter å ha gått i krinkel og krokar ved naust og nær hytter, kom me så til Viste fyr. På eit kart såg eg det heitte Vistnestangen lykt. Når ein står ved Brutt lenke-monumentet på andre sida av Byfjorden, kan ein sjå det vesle fyret.

Reidun Håland er fotograf ved Vistnestangen lykt.

Nå er me på historisk grunn. Vel 100 meter frå sjøkanten ligg Vistehålå. Her budde det folk frå steinalderen til folkevandringstida, frå 6000 år f. Kr. til 500 år e. Kr.. Ved det gamle tunet på Viste ligg ruinar etter ei steinkyrkje frå middelalderen, 1200 - 1300 e. Kr..

Namnet "Viste" kan stamma frå ordet "vist" som tydde "et eldre veidefolks midlertidige bosted".

Vika utanfor, Vistevika, som grenser både til Sola og Stavanger, har namn etter denne garden.

Desse opplysingane fann eg på ei side til Randaberg kommune: "Langs kysten i Randaberg".

Sist eg besøkte hola, syntest eg ho var så lita. Det var nok rett tenkt. I seinare tid har hola nemleg blitt reinsa og det har blitt gravd framføre ho. Nå kunne eg mykje lettare forstå at her hadde budd opp mot 10 personar på same tid. 

"Standvandring på Jæren" 2022, Sandestranda til Tungenes fyr og tilbake

Turane i prosjektet "Strandvandring Jæren" 2022 er laga som eit samarbeid med frivilligsentralane i Hå, Klepp, Sola og Randaberg. I fjor var ikkje Randaberg med i prosjektet. Eg trur ikkje dei hadde oppegåande frivilligsentral då. Eg hadde gleda med i lang tid til første tur. Den gjekk frå Sandestranda til Tungenes Fyr og tilbake. På Tungenes Fyr har eg vore opptil fleire gonger. Men på Sandestranda hadde eg ikkje sett min fot tidlegare. Sist eg besøkte Tungenes Fyr, gjekk eg litt på svaberga rund fyret. Nå fekk eg ei heilt anna og spesiell oppleving med å gå mest heile turen ut mot havgapet.

Stranda er ikkje stor. Heldigvis var det god skilting på Tungenesvegen. Eg hadde kjørt E39, Mekjarvikvegen, frå Klepp til avkjøring Harestadvika. Der slyngde vegen seg under E39 og gjekk vestover langs Harestadvegen. Det var siste avkjøring før Mekjarvik og Byfjordtunnellen. Heldigvis hadde eg studert kartet godt på førehand. Det var nemleg ikkje varsel om at ein kom til Harestadvegen.
Sande barnehage ligg rett sør for siste avkjøring til parkeringsplassen på Sandestranda.

Turleiarar var Anne Grødem i Randaberg turlag og Morten Kvanvik Rønne frå Frivilligsentralen i Randaberg. Turleiaren med vest frå Den Norske Turistforening viste seg å koma frå austsida av London. Han var geolog av yrke. Me fekk ein god prat litt lenger fram på turen. Morten Kvanvik Rønne var flink til å ønska velkommen og til å få eit fint tempo på turen. Han oppsummerte kva for stader turgåarane kom frå. Frå Klepp var me seks personar. Så vidt eg fekk med meg, var det ikkje folk frå Hå.

Vermeldingane hadde vore temmeleg usikre. Det var tryggast å ha på regnbukse og regnjakke, fann eg ut. Utruleg nok var det  berre i Sandebukta at me fekk litt dryss av noko vått frå himmelen. I havet sto skodda. Men så letna det i veret meir og meir. Det første strekket gjekk i vasskanten i sand og litt leire.
Vinden forsvann. 

Slike svaberg kom me til etter ganske kort tid. Strandnelliken som  eigentleg heiter fjørekoll, viste seg frå si beste side med skarp rosalilla farge. Eg har lett på nettet for å finna ut om den gule veksten er rustlav, sopp eller rur eller noko anna. Svar har eg ikkje funne. Rustlav har eg mest tru på. Vakkert var det i alle fall.

Under vandringa passerte me både naust og hytter. Dei fleste hyttene såg ut til å ha stått der i ganske lang tid. Nokre var fint oppgraderte, men dei var små og passa såleis godt inn i miljøet. Kanskje Randaberg kommune har stenge krav til hytter som ligg så nær havgapet og rik flora og rikt fugleliv.

Her er me snart på yttarste neset av Tungenes. Ferja Stavanger - Kvitsøy vert nærmaste nabo. Ganske langt uti havet ligg Kvitsøy. Nordsjøen ligg i vest.

Tungenes Fyr. Denne gongen møtte eg fyret frå ein heilt anna vinkel enn når ein kjem dit med bil. Eg hadde ikkje heilt forstått kor mange bygningar det er og kor store dei er. På innsida av fyret hadde me rast. Ein ung mann tilsett i Jærmusea, fortalde livleg og underhaldande om korleis fyret vart til i 1828.

Tungenes utgjer den nordlege enden av Jæren og begynnelsen på innseglinga til Stavanger. Nokre talglys i eit loftsvindu i Tungevågen leidde fiskarane inn til Stavanger. Silfisket og silda gav byen store inntekter. I dag er Tungenes Fyr først og frams eit kulturelt fyrtårn med eit mangfaldig aktivitetstilbod. Her kan du oppleva utstilling av kunst og konsertar. 

Tiriltunga lyste godt opp.

Frå parkeringaplassen på Tungenes er det laga sti langs kysten som følgjer Byfjorden. Her seglar båtar og cruiseskip inn til Stavanger.

Skipet var av den store sorten denne dagen.

Det er ikkje ofte eg kjem over bekkeblom nå for tida. Langs turstien fekk eg med meg ein fin samling mellom nokre steinar. Neste tur i Randaberg går frå Viste Standhotell, langs sjøen frå Vistestranda. Dagsturhytta og fyrlykta på Vistnes skal ein gå til. Vistehola eller Svarthola er ein  attraksjon frå bronsealderen. Eg håper å få med meg den turen også.

Håpet er lyseblått. Irisen i Randaberg var sterkt blå.