Advent, dag 20.

 Avslutningssalmen før jula set inn for fullt, er: "Deilig er jorden".

Havet er i stadig endring. Eg er heldig som bur så nær Nordsjøen og Selestranda og Borestranda. Havet er mektig.
Salmen som Bernhard. Severin. Ingemann skreiv i 1850 står støtt i år 2020 og endå langt fram i tid. I salmeboka står han under temaet jul, nummer 48 i N13. Men salmen vert sunge mange gonger utanom jul. Om melodien står det: Breslau 1842.

1. Deilig er jorden, prektig er Guds himmel,

skjønn er sjelenes pilgrimsgang!

Gjennom de fagre riker på jorden

går vi til paradis med sang. 

2. Tider skal komme, tider skal henrulle,

slekt skal følge slekters gang;

aldri forstummer tonen fra himlen

i sjelens glade pilgrimssang.

3. Englene sang den først for markens hyrder;

skjønt fra sjel til sjel det lød:

Fred over jorden, menneske fryd deg!

Oss er en evig Frelser født. 

Salmeboka minutt for minutt, 3,19

Advent,dag 19.

19. desember er ein merkedag i familien. For 49 år sidan kom det første barnet. Midt i den harde, blåsande vinteren på Jæren kom gleda til oss.

Biletet er tatt på veg opp til Mån. Det er ein kulp i elva Mån. Kulpen ligg litt ut av den vanlege stien opp langs Månafossen.

Salmen eg har valt for denne dagen er: "Midt i hårdest vinter". Melodien lærde eg omsider er av Gustav Theodore Holst i 1906. Holst er ein engelsk komponist (1874-1934). Mest kjend er han for orkestersuitane "Planetane". Dei vert ofte spelte i NRK, Alltid klassisk. Eg synest dei mest er for mektige for meg. Derfor vart eg overraska over at denne denne mjuke melodien til "Midt i hårdest vinter" også er laga av G. Holst. Teksten er skriven av Christina Rosetti omkring 1870 og omsett av Svein Ellingsen i 1986.
Salmen har fire vers på nummer 55 i N13.
"Som i jern lå jorden under vindens sang", ja slik var det der me budde i 1971 i Verdalen i leigd hus. I ein månad etter fødselen bles det iskalde vindar i eit hus som ikkje var særleg godt isolert.

1.Midt i hårdest vinter
skjedde det en gang:

Som i jern lå jorden
under vindens sang,

sneen la et teppe
over iskald jord,

midt i kaldest vinter
ble Mari mor.

2. Han som skulle fødes,
var Guds egen Sønn.
Hvor var husrom? Ingen
hørte Josefs bønn.
Men en stall ble åpnet
for de to til sist.
og Maria fødte
Jesus Krist.

3. Engler og kjeruber,
kledd i himmelsk drakt,
kunne ha vært samlet
rundt ham og holdt vakt.
Men ved krybben ser vi
ingen englehær.
Josef og Maria
kneler der.

4. Hva kan jeg vel bringe
med meg inn til ham?

Hvis jeg var en hyrde,
gav jeg ham et lam,

hvis jeg var en konge,
gav jeg gull. Men nå?

Hva har jeg? Mitt hjerte

skal han få.

Salmeboka minutt for minutt, 3, 26

Advent, dag 18.

 "Et barn er født i Betlehem" trur eg svært mange menneske kan. Det er ei av dei mest kjende julesongane i Norge.

Salmen har ikkje mindre enn ni vers. Eg har vore saman med ein kollega som meinte ho framleis kunne alle versa utanåt. Det var i den tida me laga til julefest for elevane på skulen og gjekk rundt juletreet. Eg trur nok ganske mange kan fleire av versa, i alle fall av dei som har nokre år på baken. Ludvig M. Lindeman sitt namn står over songen. Salmen står på nummer 27b i N13. På nummer 27a står ein melodi etter München 1400-t. Teksten er latinsk, heiter det. Salmen er ein julehymne frå mellomalderen. "Puer natus in Bethlehem". På Wikipedia  skriv dei at det er ei av dei mest kjende julehymner i verda. Me bruker Lindeman sin tone frå 1871 når me syng.

Biletet er frå Månafossen i Frafjord i Gjesdal kommune.

1. Et barn er født i Betlehem, i Betlehem.
Nå gleder seg Jerusalem.
Halleluja, halleluja.

2. En fattig jomfru satt i lønn, hun satt i lønn,
og fødte himlens kongesønn.
Halleluja, halleluja.

3. Hun la ham i et krybberom, et krybberom,
Gud engler sang med fryd derom.
Halleluja, halleluja.

9. Lov takk og pris i evighet, i evighet,
den hellige Treenighet!
Halleluja, halleluja.

Advent, dag 17 .

 Jakob Sande si: "Det lyser i stille grender" kjem eg ikkje utanom. Enkel og vakker synest eg songen er.

Biletet er tatt på Mattirudlå på Gramstad på veg mot Bjørndalsfjellet i august.

"Det lyser i stille grender" har nummer 63 i salmeboka (N13). Jakob Sande skreiv teksten i 1931. Det er

noko med tonen og teksten som passar så veldig godt i denne songen/julesalmen, synes eg.

Melodien er av Lars Søraas d.y. (1944). Lars Søraas forbind eg med Skulesongbok. Den brukte me mykje på barneskulen.

1. Det lyser i stille grender av tindrande ljos i kveld.

og tusene barnehender mot himmelen ljosa held.

2. Og glade med song dei helsar sin broder i himmelhal,

som kom og vart heimsens Frelsar som barn i ein vesal stall.

3. Der låg han med høy til pute og gret på si ringe seng,

men englane song der ute på Betlehems aude eng.

4. Der song dei for første gongen gongen ved natt over Davids by

den evige himmelsongen, som alltid er ung og ny,

5. den songen som atter tonar med jubel kvar julenatt

om barnet, Guds son, vår sonar,

som døden for evig batt.

Salmeboka minutt for minutt, 4,4

Advent, dag 16.

Urnes stavkyrkje er ei stavkyrkje på garden Ornes på sørsida av Lustrafjorden i Luster. Kyrkja vart bygd omlag 1130, 1140. Dåpsfatet er datert 1640. Her kom me ein fin sommardag. Frå kyrkja er det vid utsikt over Lustrafjorden og over til Solvorn.

På Kvaleberg skole kan eg hugsa at me song "Kling no klokka". Elias Blix har skreve teksten i 1889. Tonen er ein folketone frå Oppdal. Salmen har seks vers. Eg tar med nummer ein og nummer seks. Salmen står på nummer 58 i N13. Eg håper at det dagast og lagast til eit år der me får vera meir saman!

1. Kling no klokka, ring og lokka! 

Ring og lokka, frå tusen tårn!

Tona om frelsa! Kalla og helsa, kalla og helsa

med fred Guds born!

Kling no klokka! Ring og lokka,

Ring og lokka frå tusen tårn!

Sjå det dagast, snart det lagast,

snart det lagast til høgtid ny!

Då skal klokka leikande lokka,

leikande lokka til helg i sky.

Sjå det dagast, snart det lagast,

snart det lagast til høgtid ny!

Salmeboka minutt for minutt, 3, 29

Advent, dag 15.

"Glade jul" trur eg svært mange kan syngja og gler seg over. Eg vel utgåva som Erik Hillestad har omsett, "Stille natt".

Joseph Mohr har skreve teksten som vert sunge over alt i verda. Det var i 1816. Vennen Franz Xaver Gruber laga den vare, nydelege melodien i 1818. For meg er melodien vakker. Erik Hillestad omsette teksten til nynorsk i 1992.

Biletet er av Hafslovatnet i Luster kommune i juli. 

1.Stille natt, heilage natt. Alt har svevn og mørker tatt.

Trufast vakar dei heilage to.

Varsamt voggar dei barnet i ro.

Jorda tek himlen i famn, jorda tek himlen i famn.

2. Stille natt, heilage natt, barnet er vår største skatt.

Trøytte hyrdingar vaknar av song,

høyrer orda for første gong:

:/ Kristus vår frelsar er fødd! :/

3. Stille natt, heilage natt, Gud gjev jorda vona att.

Himlen smiler frå barnet sin munn,

kjem oss nær i ei frelsande stund.

:/ Vier Guds framtid til vår.:/

Salmeboka minutt for minutt/3,13

Advent, dag 14.

Halve adventstida er passert. Nå er det berre ei veke til vintersolverv. Det er den kortaste dagen i året. Etter det vert det lysare! Sola snur, tenkjer vi.

Solvorn, noko av det vakraste syn ein kan få. Me kryssa Lystrafjorden etter å ha besøkt Ornes kommune og Urnes stavkyrkje i juli. 

Salmen for denne dagen er: "Å, kom nå med lovsang", nummer 40 i N13.

Det er ein latinsk salme frå 1751, 1782. Per Lønning omsette salmen i 1973. Om melodien står det: London 1782. Salmen har fire vers.

1. Å, kom nå med lovsang, jordens kristenskare!

Å, kom nå med lovsang til Betlehem!

Kom for å se ham, kongen i en krybbe!

Kom, tilbe ham, Guds under!

Kom, tilbe ham, Guds under!

Kom, tilbe ham, Guds under, Vår Herre Krist!

2. Gud, evig Gud og lys av lys det er han!

Til oss er han kommet som bror i dag.

Sann Gud av opphav, født før alle tider.

Kom, tilbe ham, Guds under!

Kom, tilbe ham, Guds under!

Kom, tilbe ham, Guds under, Vår Herre Krist!

Salmeboka minutt for minutt, 3,10

Advent, dag 13.

 Tredje søndag i advent. I dag må det bli ein høgtidssalme: "Høyr kor englar syng frå sky".

På veg ned frå Sikvalandskula. På denne toppen var me verkeleg høgt i sky ein usedvanleg flott og varm junidag. Her vil eg gjerne koma att.

Charles Wesley er opphavsmannen til "Høyr kor englar syng frå sky" på nummer 39 i N13. Salmen er om lag like gammal som den i går, nemleg frå 1739, 1753. Felix Mendelssohn-Bartholdi har skreve den melodien me bruker i salmeboka, så det er ikkje rusk. Eg høyrer trompetar og paukar inni meg når eg syng denne flotte salmen som har tre vers.

Høyr kor englar syng frå sky:

Krist er fødd i Davids by,

kjem med frelse til oss ned,

gjev oss med Gud Fader fred.

Glade alle folk stig fram

for å hylla det Guds Lam.

Kom, ver med i dette kor

som no tonar over jord.

Syng med englar høgt i sky:

Krist er fødd i Davids by!

Salmeboka minutt for minutt, 3, 9

Advent,dag 12.

 "Mitt hjerte alltid vanker" er ein av favorittsalmane mine.

Kvar gong eg høyrer denne salmen, gjer han noko med meg. Melodien er slik at det går inn i ribbeina og inn i ryggmargen. Nyleg var eg på konsert med Ingebjørg Bratland. Litt uti konserten stemde ho i med "Mitt hjerte alltid vanker". Heldigvis sat eg slik at ingen kunne sjå ansiktet mitt Så eg kunne berre lukka augene og la tårene trilla. Salmen har sju vers og står på nummer 38 i N13. Han er omsett til lulesamisk og kvensk også. Hans Adolph Brorson skreiv salmen i 1732. Om melodien står det: svensk/norsk folketone.

Biletet er frå Godalen med utsikt til Hillevåg ein junidag.

1. Mitt hjerte alltid vanker

i Jesu føderom,

der samles mine tanker

som i sin hovedsum.

Der er min lengsel hjemme,

der har min tro sin skatt;

jeg kan deg aldri glemme,

velsignet julenatt.

7. Akk, kom, jeg opp vil lukke

mitt hjerte og mitt sinn

og full av lengsel sukke:

Kom, Jesus, dog herinn!

Det er ei fremmed bolig,

du har den selv jo kjøpt,

så skal du blive trolig

her i mitt hjerte svøpt.

Advent dag11.

Grundtvig kan ein ikkje koma forbi når det gjeld salmar i salmeboka. Språket kan virka gammaldags, men mange av salmane har ein nydeleg melodi.

"Blomstre som en rosengård" er nummer 10 i N13. Han har plass under temaet adventstida. N. F. S. Grundtvig skreiv salmen i 1837 etter orda i Jesaia 35. Det er her desse flotte stadnamna er nemnde.

N. F. S. står for Nikolai Fredrik Severin.

Melodien er av J. P. E. Hartmann i 1861. Eg syng nok ikkje denne salmen særs ofte. Likevel tar eg han med. I NRK har eg høyrt innspelingar der melodien vert framført lett og vakkert.

Biletet er ikkje av liljer. På Gruda går eg ofte forbi ein hage med store mengder iris. Dei får symbolisera liljene. 

Blomstre som en rosengård

skal de øde vanger,

blomstre i et gyllent år

under fuglesanger;

møtes skal i stråleglans,

Libanons og Karmels glans,

 Sarons prakt og ynde.

Salmeboka minutt for minutt, 2,10

Advent, dag 10.

 "Velsigna du dag over fjordan, velsigna du lys over land"

Eg trur det gjekk ei heil stund frå Trygve Hoff skreiv denne salmen før eg høyrde han på radioen. 

Nå vert salmen/songen, nordnorsk julesalme, brukt ganske ofte i NRK. Han står på nummer 24 i salmeboka og har tre vers.

Biletet er frå Godalen badeplass. Me ser Gandsfjorden og inn mot Lifjella.

1.Velsigna du dag over fjordan, velsigna du lys over land.

Velsigna de evige ordan, om håp og ei utstrakt hand.

Verg dette lille du gav oss, den dagen du fløtta oss hit,

så vi kjenne du aldri vil la oss forkomme i armod og slit.

2. Vi levde med hua i handa, men hadde så sterk ei tru.

Og eitt har vi visselig sanna: vi e hardhausa vi som Du.

Nu har vi den hardaste ria, vi slit med å kare oss fram

mot lyset og adventst`a, d`e langt sør te Betlehem.

3. Guds fred over fjellet og åsen, la det gro der vi bygge og bor!

Guds fred over dyran på båsen og ei frossen og karrig jord!

Du ser oss i mørketidlandet. Du signe med evige ord

husan og fjellet og vannet og folket som lever her nord.

Salmeboka minutt for minutt, 2, 25

Advent, dag 9.

 I dag er salmen av det nyare slaget.

Ein heller ny salme som står i N13 under temaet advent er :

"Solbarn, jordbarn, bak din tynne hud" på nummer 26 i N13.

Lenge trudde eg at Eivind Skeie hadde skreve både tekst og melodi. Men teksten er skriven av Erena Murray i 1994. Salmen er tonesett av Carlton R. Young same året. Eivind Skeie har omsett salmen i 2004.

Biletet er frå hamna i Sirevåg ein fin maidag.

1.Solbarn, jordbarn, bak din tynne hud

stråler mot oss kjærlighet fra Gud.

Hør oss, se oss, Stjernebarn stig ned,

så jordens barn i alle land

finner julens fred.

2. Flyktning, krigsbarn, hjemløs og forlatt,

misbrukt, skadet i den dype natt.

Refr.

3. Glemt barn, skremt barn, med sitt såre sinn,

ingen merker tåren på dens kinn.

Refr.

4. Bortskjemt, ensomt barn som vil ha mer,

trosbarn, Guds barn, håper, venter ber.

Refr.

5. Håpsbarn, fredsbarn, Barn fra evighet,

vis hvert jordbarn himlens herlighet.

Hør oss, se oss, Stjernebarn stig ned,

så jordens barn i alle land

finner julens fred.

Advent, 8. dag.

Svein Ellingsen synest eg er ein fabelaktig salmediktar. I salmeboka er det fleire salmar av Svein Ellingsen.

Han døde 5. april i 2020. Han var fødd 13. juli 1929.

Adventssongen eller salmen eg har valt for 8. desember, har Sven Ellingsen gjendikta i 1957 og 1971 står det i salmeboka. Det er dikta fritt etter Edvard Evers 1914. Melodien er Johan Crüger sin frå 1640.

Eg er glad i teksten til: "Mens frost og vintermørke rår", nummer 18 i N13.

Biletet tok eg i april ikkje langt frå Melsvatnet. Det minner meg på at det gjeld å vera tilkopla.

1. Mens frost og vintermørke rår,

begynner kirkens nye år,

og våre sinn skal være vendt

mot lyset som på jord er tent.

2. I mørket ved vår side står

han som steg ned i våre kår.

Hvert adventslys skal minne om

at Jesus, lysets Herre, kom.

3. Han kommer stadig til oss inn

og lar oss se Guds milde sinn.

Vårt ønske ved den tente krans

er at vårt liv må være hans.

4.    Når verden og dens tid forgår,

gryr evighetens kirkeår.

O Herre, la oss finne vei

til lys og evig liv hos deg.

Salmeboka minutt for minutt, 2, 19

Advent, 7. dag.

Ganske mange av salmane under temaet "adventstida" i den nye salmeboka har eg sunge. Salmen eg vel for 7. dag i advent, har eg ikkje sunge slik at eg kan hugsa det.

Tonen til "Gå Sion, din konge i møte" kjende eg att med ein gong eg lytta til Salmeboka minutt for minutt. Kan henda det er ein annan salme eller song eg har sunge før til same melodi.

Johan Erik Nystrøm skreiv salmen i 1893. James Mc Granahan laga melodien i 1881. Salmen har fem vers. Eg tar med det første og det siste verset. I salmeboka er det nummer 14. Salmen oppmuntrar oss til å gleda oss. 

Biletet er tatt i Kringleli i april. Det er ikkje eg som held fotoapparatet på skakke.

1. Gå Sion, din konge i møte,

Jerusalem gled deg i Gud!

Strø palmer med fryd for Messias, 

og vær som den ventende brud!

Vær glad, vær glad!

Ja, gled deg i Herren din Gud!

Vær glad, vær glad og syng for din Herre og Gud! 

5. Han kommer til sørgende hjerter

og gjenreiser det som var falt.

Han kommer i makt og skal herske

til Gud er i alle blitt alt.

Vær glad, vær glad!

Ja, gled deg i Herren din Gud!

Vær glad, vær glad og syng for din Herre og Gud! 

Salmeboka minutt for minutt i NRK har denne salmen på episode 2, 15

Advent, 6. dag

Eg kom i tankar om kva me kan kalla salmar og kva me vil kalla songar. "Tenn lys!" vil kanskje mange tenkja er ein adventssong. For andre søndag i advent har eg funne fram ein salme som er skreven før 1611.

"Gled deg, du Kristi brud" er ein dansk salme skriven før 1611. Korleis ein har kome fram til at det er før 1611 er jo litt underleg, men slik står det i salmeboka. Bent Støylen har omset til nynorsk. Denne gongen er melodien av Jakob Regnart, 1574. Melchior Vulpius er også nemnt. Det namnet går igjen i salmeboka. Eg har kome fram til at me i skulen må ha sunge noko uhorveleg med salmar og songar på Kvaleberg og Vaulen skole og på gymnaset. Då eg så notene til denne salmen og prøvde meg litt fram med synging frå bladet (lærde litt om det på lærarskulen), ja, då visste eg koss melodien var.

Biletet er frå Nærlandsstranda i mars i år.

1. Gled deg, du Kristi brud,

og møt din Herre Gud!

No kjem han rik på nåde, 

som deg profeten spådde.

Hosianna! Lov og ære 

vår konge evig vere.

5. Gjer porten høg og vid,

sjå Kristus til deg rid!

I dag vil han deg gjeste

og til si brud deg feste.

Hosianna! Lov og ære

vår Konge evig vere.

I Salmeboka minutt for minutt på NRK, finn ein denne salmen i episode 2, nr 4.

Advent, 5. dag

"Tenn lys!"

Første gongen eg høyrde denne adventssalmen, vart eg ikkje så veldig begeistra. Det var då songen vart framført i NRK-serien  Portveien 2. Den gjekk som julekalender i 1987.

Det gjekk nokre år før eg tok i bruk adventssalmen i skulen. Men då las eg teksten skikkeleg. Etter kvart har eg blitt veldig glad i:

"Tenn lys! Eit lys skal brenne"

Eivind Skeie laga teksten i 1988 til NRK-serien Portveien 2. Melodien har Sigvald Tveit laga.

Den gongen var det Eli Rygg og Terje Strømdahl som song. Teksten vart omsett til nynorsk i 2011. 

Eg skriv både bokmålsteksten og nynorskutgåva her.

Biletet er tatt på Håtangen, Nærbø i mars.

1. Tenn lys! Et lys skal brenne

for denne lille jord,

den blanke himmelstjerna der vi og alle bor.

Må alle dele håpet

så gode ting kan skje.

Må jord og himmel møtes. Et lys er tent for det.

Tenn lys! Eit lys skal brenne

for denne vesle jord,

den blanke himmelstjerna der barn og blomar gror.

Må alle dele vona

at gode ting vil skje.

Må jord og himmel møtast, eit lys er tent for det.

Advent 2020, 4. dag.

Kvar dag vil eg leggja ut eit eller to vers av ein kjend og kjær adventssalme. Bileta har eg henta frå året 2020. 

Biletet er tatt langs stien frå Godalen til Breivig på Storhaug ein dag i februar.

Eg held meg til gamle salmar ei stund. 

"Å kom, å kom, Immanuel" står som nummer tre i salmeboka. Arve Brunvoll har omsett ein latinsk tekst frå 1100-talet. Om melodien står det at det er ein fransk missale 1500-talet.

1. Å kom, å kom, Immanuel,

og løys ditt bundne Israel,

som sårt i utlægd ventar på

den dag då dei Guds Son får sjå!

Ver glad, ver glad! Immanuel

er fødd for deg, du Israel.

3. Du morgonrode, kom med ljos,

å skin, du klare sol, for oss!

Jag skoddeeim og tunge sky,

så nattemørkret snart må fly!

Ver glad, ver glad! Immanuel

er fødd for deg, du Israel.

Advent 2020 1.til 3. dag

I desember i fjor laga eg ein slags adventskalender på Instagram. Eg skreiv eit salmevers for kvar dag og la til bilete. Dette året vil eg heller skriva ein slik adventskalender i bloggen. Då kan ein få ein betre samanheng. Sidan eg startar litt seint, blir første blogg frå dag ein til tre.

Det første biletet er frå Bore ein flott januarmorgon.

Den første salmen eg vel, er:

 
"Folkefrelsar til oss kom". 

Han står som nummer 2 i ny salmebok. Eg blir alltid forundra over at salmen er skriven før år 397 av Ambrosius. Melodien er frå omkring 1120.

1. Folkefrelsar, til oss kom,

fødd av møy i armodsdom!

Heile verdi undrast på

kvi du såleis koma må.

Bilete to er frå Selestanda, januar dette året. Folkefrelsar til oss kom har sju vers. Dette er nummer to:

2. Herrens under her me ser,

ved Guds Ande dette skjer.

Livsens ord frå himmerik

vert i kjøt og blod oss lik.

Salmen eg vel for tredje dag i advent er:

"Kom, konge, kom i morgenglans".

Det er nr 15 i ny salmebok. Teksten er av John Brownlie, 1907. Johan Crüger sin melodi er frå 1653. Salmen har og ein melodi av Elkanah Dare. Eg har aldri brukt den melodien.

Biletet er av Gandsfjorden ein februardag tatt ikkje langt frå Rosenli.

1.Kom, konge, kom i morgenglans

og bryt din seiers vei

for riket som med himmel, jord

tilhører evig deg.

2. Kom, herlig, som når himlens sol

går opp med gyllen glød.

og ikke som da først du kom

til spott og strid og død.

 

Rundtur på Balkan. Sarajevo og Mostar i Bosnia.

Rundturen vår på Balkan i 2014 starta i Beograd i Serbia. Frå Serbia kjørde me buss ganske lenge for å koma til Sarajevo. Frå bussvindauga kunne me sjå korleis ein storflom i juni hadde herja med elver, marker og hus. Kommoder sto til tørk utføre små gardshus. Madrassar måtte tørkast. Den byen me eigentleg skulle ha besøkt, kunne me ikkje koma fram til. Vegen dit var øydelagd av flomvatn. Derfor vart det ein lang busstur for å koma til vakre Sarajevo.

På brua i den kjende byen Mostar. Turen hit var eit av dei store høgdepunkta for alle som var med i reisefølgjet. For berre nokre år sidan sende nrk ein reportasje leia av Leo Ajkic. Han tok oss med att til denne flotte, herja byen. Det var interessant å høyra då han fortalde om familien si flukt.
Før me kom til Mostar, opplevde me fleire utflukter med utganspunkt i Sarajevo.

Tunnel i Sarajevo

Lenge var dette ein hemmeleg tunnel. Han gjekk frå Sarajevo under rullebanen til flyplassen til eit bosnisk område på andre sida. Tunnelen vart sjølve livslinja for innbyggjarane i byen. Folk i byen fekk regelmessige forsyningar av matvarer, medisinar, handvåpen og drivstoff.

Me fekk gå eit heller langt stykke inn i tunnelen. Her kunne ein ikkje lida av klaustrofobi.

Eg hadde heldigvis tatt vare på informasjonen som turleiaren vår, Stein Viksveen, gav oss frå dag til dag. Noko av det eg skriv, har eg henta frå hans dagsprogram.

Pale

Ei av utfluktene våre gjekk til den vesle landsbyen Pale i fjella over Sarajevo. Her kom me ut i særs flott og grønt landskap. Me var der heilt i begynnelsen av juni. Blomstene og åkrane var frodige.  Kvar og ein som hadde hus med hage, dyrka grønsaker, tomater, frukt og bær. Sjølv i hagane til folk som eigde store, vakre, sikkert dyre hus, dominerte hagebruken. Denne vesle garden i Pale hadde solid gjerde rundt. Akkurat her kunne me ikkje sjå kjøkkenhagen. Eg tok bilete av huset som sto i sterk kontrast til nabohuset.

Hovudkvarteret til Radovan Karadzic.

Høge murar på alle kantar av eigedomen til familien Karadzic. Dei bur her framleis. Me fekk ikkje auga på vakter av noko slag.

Under den tyske okkupasjonen sto partisanane til Tito bak tallause sabotasjeaksjonar. Ei av dei meir berømte var sprenginga av denne jernbanebrua ved Jablanica. Biletet viser kor grønt og frodig landskapet i Bosnia var.

Mostar

I Mostar var det byvandring med ein guide som kunne særs godt amerikansk. Han hadde flykta frå Bosnia til USA under krigen. Nå var han kunnskapsrik guide. Me gjekk gjennom basarkvartalet i Aust-Mostar. Frå restauranten vår såg me rett ned på elva Neretva og mot brua. Brua vart bomba under balkankrigen, men er blitt bygd opp att. 

Heldigvis var det ikkje så mange turistar på denne årstida. Dermed slapp me å gå i kø. Men Mostar er nok eit reisemål for svært mange i dag også.

Plagget på hovudet er der fordi det yrde under ein flott tur i ein park i Sarajevo. Kusken viser tydeleg at han ikkje kjører gratis. Eg fekk meg ein flott rundtur.

Ikkje langt ut av Mostar kjørte me over åsryggar som ga god utsikt til områda rundt Mostar i dalsøkket.  På desse høgdedraga var stillingane til snikskyttarane plasserte.

Her ser me kor fabelaktig utsikt desse stillingane ga. Elva Neretva i dalbotnen.

Tistlar på høgdedraga blei ganske symbolsk for meg. Bosnia-krigen varde frå 6. april 1992 til 14. desember 1995. Krigen dreide seg om kontroll over republikken Bosnia-Hercegovina. Han kom i kjølevatnet  av at den joguslaviske staten gjekk i oppløysing.
Den blå himmelen over tistlane fekk meg til å tenkja på håp.

Toppturar med Klepp frivilligsentral

Frå april 2019 har Klepp frivilligsentral hatt eit tilbod om toppturar kvar torsdag fram til slutten av oktober. Eg var med frå starten og har fått vore med på ganske mange av toppturane. Før Covid-19-viruset kom til heile verda, kunne ein berre møta opp utføre frivilligsentralen sitt bygg i Kleppekrossen. Dei som hadde bil,  fylte sine bilar av turgåarar før me kjørde til målet for dagen. Dette året har det berre vore tre personar per bil. Eg har valt meg ut nokre få av dei utallige turane eg har vore med på.

Sulken
For å koma til Sulken i Sandnes kommune, må ein kjøra mot Sviland på Fv 315 nokså nær Kråkedal. Parkering er på venstre side av Skjelbreidtjørna.

Her er tydeleg merka til Kråkedal og Svihusvatnet. Det eg ikkje ville ha bilete av, var starten på vindmøllene som kom opp i området kort tid etterpå. Me var der tidleg haust i 2019.

Gardane ligg flott til i dette området. Etter kvart har eg blitt meir og meir imponert over alle turtilboda som ein kan nytta i Sandnes kommune.

Ein kan i alle fall ana at det står Sulken 384 moh på treskiltet. Kari Gjerstad er turvenn og fotograf.

Turen vart varm kan ein forstå av påkledninga.

Kvar gong eg er i området nå, ser eg berre dei nye, store vindmøllene. Ein kan sjå dei like frå Klepp.

Eidlandskula og Sikvalandskula

I juni fekk me ein vidunderleg varm turdag til Eidlandskula og Sikvalandskula i Gjesdal kommune. Mellom Ålgård og Undheim fann me den rette parkeringsplassen rett ved Sikvalandsveien. Eg var glad eg gjekk i ei gruppe, for merkinga var ikkje av den aller beste. Men eg må innrømma at når eg går i flokk, ser eg nok ikkje så godt etter heller. Etter kvart openberra det seg eit aldeles nydeleg landskap.

På toppen av Eidlandskula. Så og seia alle deltakarane har ein turapp. Her loggar me inn og får poeng for kvar topp me kjem til. Den første tida på ein topp er derfor prega av stor konsentrasjon og stillhet. Etter som folk loggar inn, høyrest berre nokre klikk i heia. Den gode turvennen min, Kari, står til venstre og samlar poeng. Det var varsla 24 - 25 grader den 25. juni i 2020. Alle som gjekk i heia, følte varmen på kroppen og syntest det kjendest som 30 grader etter kvart. Heldigvis hadde dei fleste mykje vatn med seg i sekken.

Turen var eigentleg lett å gå. Mykje av landskapet var fjellgrunn, slik som her. Sidan det hadde vore tørt lenge, var myrane og lette å gå på. Kor me enn snur oss på desse turane, ser me vindmøller. Eg synest det er litt trist etter kvart. Likevel vart eg forundra over det vakre landskapet i området rundt Sikvalandskula. Eg har lyst å koma tilbake.

Månafossen
Her har eg vore med familien fleire gonger. Men så måtte eg tenkja tilbake kva tid som var forrige tur. I albumet fann eg bilete av Torfinn og meg og to barnebarn. Det var tatt for ti år sidan. Ti år som ein røyk.
Stien til Månafossen vart stengd i lengre tid på ettersommaren 2020. Ei stygg ulykke gjorde at politi og leitemannskap leita etter ei kvinne i fleire veker. Den døde kvinna blei til slutt funnen.
Men me klarte å nyta både turen og den mektige fossen.

Den eine turleiaren, Gaute Klepp, var godt kjend i området. Han leia oss ut av den vanlege stien og inn på den gamle. Då fekk me ei heilt anna oppleving av elva Mån, og landskapet vart meir fjellgrunn. Dei første turane Torfinn og eg hadde som nygifte til Månafossen, gjekk på nettopp den stien. Turen starta då på garden nedst i dalen. Det vart strid om bruk av stien, meiner eg å hugsa. Heldigvis løyste det seg med ny sti på den sida av elva der me går i dag.

Brua over elva Mån har stengd port. I 1970 gjekk turen på venstre side av elva.

Eg står rett ved brua. Garden Mån kan ein skimta til høgre for elva og litt lenger inne. På turane med frivilligsentralen møter eg att tidlegare elevar som nå er pensjonerte. Johanne Stangeland tok affære og sa at nå måtte eg og få vera med på eit bilete. Kjekt å møta slike elevar. Gaute Klepp forklarte at det slett ikkje var ufarleg for ungane som budde her før i tida når dei skulle kryssa elva. Det hadde nok gått liv den gongen og.      

På turane hjelper me kvarande med å ta portrett. Otto Laurits Fuglestad slo til som fotograf midt i bakken der me ser over til Månafossen.                                                                                                                         

Uventa turar i koronaåret

I mars skulle me ha reist til Gran Canaria berre to dagar etter at Norge stengde ned.
Dei første vekene etter 12. mars var me forsiktige kor me gjekk. Etter kvart fann me ut at me ville prøva turar der me tenkte det var få andre turgåarar. 

Eit barnebarn vart permitert under den første fasen av Covid-19-viruset. Då kunne farmor og barnebarn koma seg til Smøråsen, Grønåsen og Borgåsen i Hå kommune. Eg hadde vore på Grønåsen før, og berre der. Den gongen gjekk eg i ei gruppe. Godt var det, for stien var dårleg merka. Nå fann me fram som ingenting aleine. Stiane var særs godt merka. Hunden Atlas er fin å ha med på tur. Turdagen var i april.
Når du går denne turen i begynnelsen av mai, vil kusumra blomstra som eit gult teppe.

Frå Smøråsen kunne me lett sjå havet og heilt til Ogna camping. Helgåvatnet ligg i venstre biletkant.
Smøråsen er 155 meter over havet. Grønåsen ligg 164 moh.

Eg vart mest vemodig. Også her dukka det opp vindmøller i horisonten. Mest kor eg har vore i 2020 har det dukka opp gamle og nye vindmøller. Høg-Jæren vindpark trur eg det er.

Utsikten frå Borgåsen, 154 moh., er også flott. Klatreturen opp til Borgåsen kravde mest energi. Her kan ein finna den eine av to bygdeborger i Hå. På Borgåsen er det utsikt til alle kantar. Det er lett å forstå at plassen var ein stad ein kunne finna vern mot fare. Ned frå toppen var me ikkje heilt oppmerksame på røde merke. Plutseleg var me utav merka sti. Heldigvis visste me at så lenge me gjekk nedover, ville me finn fram. Dei røde merkene dukka opp att.

Ognatun leirstad ligg så fint attmed Helgåvatnet.

 

Kringlelia var det ei stund sidan me hadde besøkt. Ja, det var år og dag sidan. Midt i april kjørde me til 
Ålgård, forbi Skurve og fann avstikkaren inn til Kringlelia. Når du kjem nordfrå, må du sjå etter skilt til badeplass og svinga til venstre på E39. Kontrasten nytt og gammalt møtte oss ganske snart. Uthuset, kan henda ei uteløe for høy, ville ganske siga saman. I bakgrunnen var det kome opp ein del vindmøller på Skurve. Fleire vart det utover våren og forsommaren.

Heldigvis var det god parkeringsplass i området. Me parkerde etter at me hadde kjørt under E39 og så langt det var lov å kjøra. Etter å ha gått nedover mot undergangen ved E39, såg me ein betre plass for bilen. Den låg om lag midt på strekninga du har lov å kjøra inn. Landskapet er heller typisk for det ein møter i Gjesdal kommune. Her var fine småvatn, litt myr og steinete bakkar.

Nordlivatnet var øvste stopp for turen. Vegen gjekk vidare, men her var skilt om privat veg. Me fekk parkert bilen vår ved dette vatnet og gjekk nedover til E39 og tilbake. Turen var ikkje så lang. For dei som har friske bein, er det mange muligheter til ein lang eller ein kort fjelltur i området. Me møtte eit ungt par som tydeleg var kledde og utstyrde for fjellvandring.

Bjørndalsfjellet på Gramstad fekk eg ikkje med meg då Klepp frivilligsentral hadde topptur dit. For meg var det jo greitt at barnebarnet framleis var permitert i slutten av april. Gleda var stor over å koma opp. Turen var ikkje av dei striaste eg har gått, så den toppen kan eg godt ta fleire gonger. Me var heldige med godver og utsikt langt inn mot Stavanger og Storhaug.

Me har det gildt i lag på turane våre. Latteren sit laust.

Sandnes kommune har så ufatteleg mykje fin natur å by på. Eg blir stadig forundra over kor stor og variert kommunen er. Her har me ryggen mot Stavanger og Sandnes by.

Andre juli passa eg to andre barnebarn. Dei var villige til å vera med farmor til Hellvik for å leite etter
Hellvikbolten. Dagen før var dei med til Synesvarden. På denne turen var eg meir opptatt av ein turapp 
enn av ganske enkelt å lesa skilt og terreng. Med nasen i telefonen og turappen min, fann eg tre ruter som alle førde til Hellvikbolten. "Me tar stien til høgre", sa eg så kjekt. Eit skilt som viste veg til bolten enste eg ikkje. Her hadde eg jo gått før med ein son og ei svigerdotter. Berre det at den gongen kom me ned her. Så me gjekk og me gjekk. Humøret på dei to kunne ingen klaga på. Varmt var det.

Tida gjekk. Vatn hadde me med i fleire flasker. Likevel var det godt å bløyta ansiktet i ein liten sirlebekk. Vatnet her var lunka. 

Målet kom etter kvar lenger og lenger vekk då eg sjekka gps og turappen. Eg forsto eg hadde valt den lengste ruta. Klokka gjekk. Så eg spurde ungane om dei vart skuffa om me snudde før me var oppe. Då vart det berre glede. Det gjekk fint an å snu når me hadde gått så langt og naturen var så fin.
Biletet under viser koss bolten ser ut.

Gleda var stor hos alle då me fann den gode bekken vår att og visste at me var på rett veg. Då var det heller ikkje så lenge att før me ville koma til bilen. Heldigvis var turen merka med blått på steinar og stubbar. Dei friske, unge augene fann merkene fortast.
Og, her kunne me slå oss ganske laus og innta store mengder vatn og friska oss opp.